Het ligt voor de hand om de uitkomsten van visitaties te betrekken bij raadsdebatten over (de voortgang van) het woonbeleid. Hoe dragen de corporaties bij aan dat woonbeleid? Wat komt er terecht van de prestatieafspraken die de wethouder met de corporaties maakt? Hebben de corporaties de juiste prioriteiten en maken ze die waar? Relevante vragen waarop de visitatie deels de antwoorden geeft.

Hierbij kan de raad onderscheid maken tussen vragen aan de wethouder en vragen die rechtstreeks aan de corporatie gesteld kunnen worden. Met de wethouder gaat het gesprek over zijn inzet voor de prestatieafspraken en de monitoring van de resultaten die door de gemeente met de corporatie zijn afgesproken. Van belang is immers hoe de wethouder via zijn afspraken met de corporaties het afgesproken woonbeleid realiseert. De uitkomsten van de visitatie vormen voor de raad een indicatie of het proces om tot prestatieafspraken te komen en de inhoud van de afspraken zelf tot de gewenste uitkomsten leiden.

Het is verstandig als gemeenteraadsleden ook hun licht opsteken bij de corporatie zelf. Waar werken ze aan en waar lopen ze tegenaan bij het nastreven van hun doelen? Welke mogelijkheden en onmogelijkheden ervaart de corporatie daarbij? Het visitatierapport biedt aanknopingspunten om de juiste vragen te stellen en inzicht te krijgen in wat de raad – via de wethouder – in redelijkheid wel en niet kan vragen van de corporatie. Sommige corporaties houden informatiebijeenkomsten voor gemeenteraadsleden om kennis op het woondomein uit te breiden. Vraag er gerust naar bij de corporatie(s) die in uw gemeente werkzaam is, ze zullen graag vertellen over hun werk.

Visitatierapporten zijn makkelijk te vinden via de website van SVWN maar nog beter is het als corporaties de uitkomsten van de visitatie actief delen met de gemeente, inclusief de gemeenteraad. Ook kan de raad met de wethouder afspreken dat eventuele visitatierapporten die verschijnen gedurende zijn bestuurstermijn actief met de raad gedeeld worden.

Als een raadslid de uitkomsten van het visitatierapport wil vergelijken met andere corporaties in de gemeente of woningmarktregio of landelijk, biedt SVWN op de website ook een vergelijkingsmodule. Bovendien zijn daar ook alle andere visitatierapporten te vinden met voor de meest recente een kort nieuwsbericht.

Visitatierapporten zijn lijvige stukken – 100 pagina’s inclusief bijlagen is geen uitzondering – waar raadsleden niet altijd tijd voor hebben. Maar in deel 1 van het rapport met de samenvatting, de scoretabel en de recensie van de visitatiecommissie in combinatie met de bestuurlijke reactie van de corporatiebestuurder(s) en RvC op het visitatierapport heb je echter al snel de essentie van het rapport te pakken. Waar nodig kan altijd verdieping gezocht worden in deel 2 van het rapport en in de bijlagen. In de bijlage is meestal een uitvoerige toelichting op de geleverde prestaties te vinden. Via de website van SVWN kan ook een vergelijk worden gemaakt tussen corporaties om de prestaties in perspectief te kunnen zien.

Gezien de focus op de maatschappelijke outcome (prestaties) ligt het wellicht het meest voor de hand om vooral te kijken naar het hoofdstuk Presteren volgens belanghebbenden. Dit hoofdstuk laat zien hoe de huurders oordelen over de prestaties van de corporatie en hun tevredenheid met de relatie en de invloed op het beleid. Als de huurders tevreden zijn, is er dan misschien toch reden voor de raad om kritisch te zijn? Raadsleden zouden hierover afstemming kunnen zoeken met de vertegenwoordigers van de huurders van de corporatie.

Maar ook de andere hoofdstukken bieden relevante inzichten. Zo gaat het hoofdstuk ‘presteren naar opgaven en ambities’ in op de prestatieafspraken, de manier waarop die tot stand komen en over de ambities en doelen van de corporatie zelf. Met name dat laatste is interessant om te spiegelen met het gemeentelijke woonbeleid. Is het congruent of wijkt de inzet van de corporatie af? En indien het afwijkt, is dat dan verklaarbaar en wenselijk?

Het hoofdstuk ‘presteren naar vermogen’ geeft aanknopingspunten om te beoordelen of de corporatie haar financiële middelen optimaal inzet. Juist door over deze onderwerpen de dialoog aan te gaan – met de corporatie én met de wethouder – wordt verdieping van het gesprek over de volkshuisvesting bereikt.