Doel van visitatie

Met de wijziging van de Woningwet in 2015 is de visitatie voor corporaties een wettelijke verplichting geworden. De oorsprong van het visitatiestelsel ligt eerder, rond 2005, toen de behoefte ontstond om de prestaties van corporaties in beeld te brengen. Tien jaar eerder hadden de corporaties een veel zelfstandiger positie gekregen tijdens de bruteringsoperatie. Als semipublieke organisaties en maatschappelijk ondernemers leggen de corporaties geen vanzelfsprekende publieke verantwoording af, anders dan in hun eigen jaarverslag. Daarom ontstond de wens voor een objectieve beoordeling van het werk van corporaties. In 2008 is, na een aantal proef-visitaties, het visitatiestelsel van start gegaan. Sindsdien hebben nagenoeg alle corporaties één of meerdere visitaties doorlopen en zijn er in totaal al bijna 1000 visitaties uitgevoerd. Dat worden er elk jaar meer, doordat elk van de bijna 300 corporaties eens per vier jaar gevisiteerd moet worden.

Het doel van de visitatie werd destijds omschreven als het geven van een (gestructureerde) beoordeling over het maatschappelijk presteren van de individuele woningcorporatie. Dat doel geldt ook nu nog, met nuanceverschillen. Anno 2020 gaat het primair om de vraag “wat de corporatie in termen van maatschappelijke waarde bijdraagt aan de gemeenschap waarin de corporatie zichzelf positioneert.”

Het maatschappelijk presteren wordt op verschillende deelgebieden beoordeeld. Er is aandacht voor, de mate waarin de opgaven worden gerealiseerd, de governance, de inzet van het vermogen en de waardering van de corporatie en haar prestaties door de stakeholders: gemeente(n), huurders en andere belanghebbenden. De beoordelingen worden zo objectief mogelijk weergegeven aan de hand van cijfers. Daarnaast wordt een kritische beschouwing gegeven op het proces en de inhoud van de prestatieafspraken. Ook de belanghouders geven hier hun reflectie op.

Belangrijk is dat het hier gaat om de maatschappelijke prestaties van individuele corporaties. Over het presteren van de corporatiesector als geheel verschijnt jaarlijks de “Staat van de corporatiesector” die door de Autoriteit Woningcorporaties wordt gemaakt in opdracht van de minister van BZK. Daarnaast publiceert SVWN jaarlijks een overzicht uit de visitaties van het afgelopen jaar.